آشنایی با کامپیوتر سفری و عملکرد آن
همراهان گرامی امداد باتری ،کامپیوتر سفری یا Trip Computer یکی از قسمتهای الکترونیکی خودرو است که وظیفه محاسبه و انتقال اطلاعات مختلفی از خودرو به راننده را دارد. کامپیوتر سفری امروزه در تمام خودروهای دنیا عضوی ثابت شده است. در ادامه به معرفی کامل این بخش از خودرو می پردازیم.
کامپیوتر سفری چیست؟
کامپیوتر سفری (Trip Computer) همانطور که ذکر شد یک بخش الکترونیکی و در واقع یکی از تجهیزات ثابت مورد استفاده در خودروها است که سالیان سال است در خودروها استفاده می شود و طی این سال ها انواع مختلفی از آن تولید و استفاده شده است.
وظیفه این بخش نمایش یکسری از پارامترهای خودرو خصوصا در مورد مسافت و مصرف سوخت به راننده است که این اطلاعات را از ECU خودرو دریافت میکند. ممکن است برای هر رانندهای این اتفاق افتاده باشد که در طول یک سفر به اطلاعاتی مانند مصرف سوخت لحظهای، مصرف سوخت متوسط، اینکه با مقدار بنزین داخل باک خودرو چه مسافتی را میتواند طی کند و اطلاعاتی از این قبیل نیاز داشته باشد. کامپیوتر سفری در این موقعیت به کمک راننده آمده و با نمایش این موارد به صورت دقیق و دسته بندی شده رانندگی آسان و مطمئنی را برای راننده به ارمغان می آورد.
در حقیقت کامپیوتر سفری در خودرو را میتوان بانک اطلاعاتی خودرو نامید که منبع ارزشمندی از اطلاعات میانگین و لحظهای خودرو است.
تاریخچه کامپیوتر سفری چیست؟
سال 1950 برای اولین بار کامپیوتر سفری (Trip Computer) اختراع و در خودروهای مختلف مورد استفاده قرار گرفت. در همان ابتدا کامپیوتر سفری مکانیزم مکانیکی داشت و برای محاسبه مبلغ پرداختی مسافت طی شده در تاکسی ها توسط کمپانی سوئدی هالدا (HALDA) به کار گرفته شد. در واقع ابتدا کامپیوتر سفری استفاده ای مانند تاکسی مترهای کنونی منتها به صورت مکانیکی داشت.
پس از به کارگیری کامپیوتر سفری به آن شکل، این دستگاه جدید در خودروهایی مانند ساب GT750 و فیات 1900 به صورت استاندارد قرار گرفت. رفته رفته استفاده از این شکل کامپیوتر سفری در خودروهای تولیدی آن سالها تداوم پیدا کرد و تمام کمپانی های خودرو سازی در دنیا از این امکان استفاده کردند. اواخر دهه 1970 میلادی بود که کمپانی مطرح آمریکایی کادیلاک یک کامپیوتر سفری جدید رونمایی کرد. کامپیوتر سفری کمپانی کادیلاک به جای آن مکانیزم مکانیکی به صورت الکتریکی کار میکرد. این کامپیوتر سفری کمپانی کادیلاک توانست در مدت اندکی ابتدا به عنوان یکی از ملزومات پایه و استاندارد برای خودروهای آمریکایی خصوصا خودروهای تولید گروه جنرال موتورز و سپس برای سایر خودروهای دنیا مورد استفاده قرار گرفت.
کامپیوتر سفری چه اطلاعاتی را به راننده نشان می دهد؟
مسافت طی شده کلی خودرو (Odometer)
در بین اطلاعاتی که نمایش داده می شود یک عدد وجود دارد که برحسب کیلومتر یا مایل است و از دیگر مسافت ها بیش تر است. این عدد نشان دهنده مقدار مسافت طی شده توسط خودرو از روز اول شروع به کار آن است و شما نمی توانید آن را صفر کنید. البته برخی از سودجویان با ترفندهایی این عدد را کم می کنند و خودرو را با کارکرد غیر واقعی به مشتری می فروشند و یا از گارانتی آن استفاده می کنند.
مسافت طی شده (Distance traveled) یا Trip Meter
عددی که در بخش مسافت طی شده نمایش داده می شود نشان دهنده این است که شما چه مقدار مسافت را از زمان صفر کردن آن پیموده اید. از طریق میزان مسافت طی شده شما می توانید متوجه
شوید که چه مقدار تا مقصد خود راه دارید و متناسب با آن می توانید سرعت خود را تنظیم کنید تا در زمان مقرر به مقصد خود برسید.
سرعت متوسط
کامپیوتر با داشتن مسافت طی شده و همچنین زمانی که در طی آن مسیر گذشته است، می تواند میزان سرعت متوسط شما را محاسبه کند و آن را با کلمه Average Speed به شما نشان دهد.
میزان مصرف سوخت متوسط و لحظه ای
ECU می تواند میزان مصرف سوخت لحظه ای شما را محاسبه کند و آن را در اختیار نمایشگر دیجیتال قرار دهد که در خودروها اغلب با واژه Current یا Instant و یک عدد نشان داده می شود که می توان آن را بر حسب لیتر بر کیلومتر (L/Km) و یا واحدهای دیگر نمایش داد. دقت داشته باشید که میزان مصرف سوخت لحظه ای دائماً در حال تغییر است. از سویی دیگر، با داشتن میزان مسافت طی شده می شود مصرف سوخت متوسط را نیز به دست آورد و به راننده نشان داد. برای نشان دادن مصرف سوخت متوسط از واژه Ave یا Average استفاده می شود و میزان تغییرات عدد نمایش داده شده بسیار کم است.
مسافت قابل پیمایش تا خالی شدن باک یا باتری
یکی از اطلاعات بسیار مفیدی که نمایش داده می شود میزان مسافتی است که می توانید تا خالی شدن باک و یا در خودروهای برقی تا خالی شدن باتری طی کنید است. این عدد بر حسب کیلومتر یا مایل نمایش داده می شود و با الگوی رانندگی شما تغییر می کند. بخش محاسبه با داشتن میزان سوخت درون باک و یا انرژی باتری و همچنین میزان مصرف لحظه ای خودرو می تواند میزان مسافت قابل پیمایش تا تمام شدن سوخت یا باتری را به شما نشان دهد. این عدد در مسافت های طولانی و بین جاده ای می تواند به شما بسیار کمک کند.
هشدار کاهش فشار باد تایر یا TPMS Warning
در برخی از خودروهای لوکس، که مجهز به TPMS هستند، می توان فهمید اطلاعات این سنسور در کامپیوتر سفری نمایش داده می شود و راننده از این طریق می تواند تشخیص دهد که فشار باد کدام تایر بیش از اندازه کم یا زیاد است. البته در برخی خودروها اطلاعات TPMS در مانیتور و مولتی مدیا نمایش داده می شود.
دمای بیرون کابین خودرو
دمای بیرون کابین در برخی از خودروها در کامپیوتر سفری نمایش داده می شود. البته در برخی دیگر از خودروها این عدد می تواند در نمایشگر کوچک سیستم تهویه اتوماتیک و یا مولتی مدیای خودرو نیز نمایش داده شود.
زمان طی شده در کل سفر یا Elapsed Time
این زمان نشان دهنده این است که از ابتدای سفر و پس از ریست کردن (Reset) کامپیوتر، چند ساعت و چند دقیقه را در حال رانندگی بوده اید.
یادآوری سرویس های دوره ای
در این بخش، زمان فرا رسیدن سرویس های دوره ای به شما یادآوری می شود و شما پس از انجام سرویس باید نسبت به ریست کردن این بخش اقدام کنید تا برای سرویس دوره ای بعدی یادآوری انجام شود. در برخی از خودروهای لوکس جدید سنسوری وجود دارد که می تواند میزان عمر باقی مانده از روغن موتور و یا روغن گیربکس را تشخیص دهد و در زمان مناسب به شما هشدار دهد تا آن را عوض کنید.
کروز کنترل (Cruise Control)
در برخی از خودروها نمایش سرعتی که کروز کنترل روی آن تنظیم می شود توسط کامپیوتر سفری انجام می شود و راننده می تواند با دیدن عدد دقیق به صورت دیجیتال سرعت خودروی خود را با کروز کنترل تنظیم کند.
کامپیوتر سفری (Trip Computer) چه مزایایی دارد؟
کامپیوتر سفری خودروهای امروزی کاملا متفاوت با خودروهای سال های پیش است و امروزه این بخش از خودرو تحول زیادی پیدا کرده و حال به غیر از نشان دادن کیلومتر طی شده امکانات متنوع دیگری در انواع مختلف را در اختیار راننده قرار می دهد.
در واقع امروزه کامپیوترهای سفری مورد استفاده در خودروها تمامی اطلاعات مربوط به خودرو را به راننده نمایش می دهد. عمده کامپیوتر سفری های مورد استفاده در خودروها توانایی هایی نظیر موارد زیر را دارند:
- کامپیوتر سفری وظیفه نشان دادن میزان مصرف سوخت را هم به صورت لحظه ای هم به صورت متوسط به راننده دارد.
- کامپیوتر سفری به راننده این امکان را می دهد تا ببیند با میزان بنزین موجود در باک چه مسافتی را می تواند طی کند.
- کامپیوتر سفری وظیفه دارد هنگام راه افتادن خودرو اگر راننده فراموش کرده باشد که ترمز دستی خودرو را غیرفعال کند، هشدار دهد.
- کامپیوتر سفری می تواند نشان دهد که ایربگ های خودرو فعال هستند یا خیر.
- کامپیوتر سفری می تواند به راننده اطلاع دهد که درب های خودرو از نظر باز یا بسته بودن در چه وضعیتی هستند.
- تمامی اخطارهای خودرو را کامپیوتر سفری به راننده نشان می دهد و وی را از مشکلات بوجود آمده مطلع می سازد.
- کامپیوتر سفری ساعت و دمای محیط را به راننده نشان می دهد.
محل قرار گیری کامپیوتر سفری چگونه است؟
در اکثر خودروهای دنیا کامپیوتر سفری به صورت دیجیتالی همراه با چند چراغ هشدار دهنده مختلف در قسمت پشت آمپر قرار گرفتهاند. در بعضی از خودروها نیز در بالای داشبورد تعبیه شده است.
اما امروزه در خودروهای مدرن اطلاعات کامپیوتر سفری در سیستم مولتی مدیا و با گرافیکی جذاب و قابل هم تربه راننده نشان داده می شود. همچنین بعضی از خودرو ها نیز به یک امکان رفاهی به نام هد آپ دیسپلی (Head Up Display) مجهز شده اند. این قابلیت یک صفحه نمایش برعکس است که انتهای داشبورد راننده نزدیک به شیشه جلو قرار گرفته و اطلاعات کامپیوتر سفری را روی شیشه جلو برای راننده به نمایش در می آورد.
چرا Trip Computer می تواند کارآمد و مفید باشد؟
اطلاعاتی مانند مصرف سوخت لحظه ای می تواند این را به شما بفهماند که در چه زمان هایی مصرف سوخت شما زیاد شده است و شما با تغییر در الگوی رانندگی خود می توانید میزان مصرف سوخت را کاهش دهید تا هزینه کم تری برای سوخت بدهید. با توجه به این فایده، برخی از خودروها مانند رنو کپچر هر بار که میزان مصرف سوخت کم تری را ثبت کنید در مانیتور کامپیوتر به شما ستاره می دهد تا بتوانید بهترین الگوی رانندگی با کم ترین مصرف سوخت را پیدا کنید.
آیا می توان به صورت افترمارکت کامپیوتر سفری نصب کرد؟
پایه اطلاعاتی که این سیستم نیاز دارد توسط ECU تأمین می شود و نیازی به نصب سنسور خاص و عجیبی نیست. علت این که همه خودروها Trip Computer ندارند این است که هزینه نصب نمایشگر دیجیتال در کلاستر خودرو بالاست و از این سیستم بر روی خودروهای اقتصادی استفاده نمی شود.
اما شما می توانید کامپیوتر سفری را به صورت افترمارکت بر روی خودروی خود نصب کنید تا دستگاه با استفاده از کابل اتصال با ECU، اطلاعات لازم را از آن دریافت کند و بر روی مانیتور دیجیتال خود نمایش دهد.
کار کردن با کامپیوتر سفری چگونه است؟
بر روی داشبورد و فرمان خودروهایی که این آپشن را دارند دکمه هایی وجود دارد که شما می توانید با فشار دادن آن ها اطلاعات مختلف سفر را ببینید و یا در زمان دلخواه آن را ریست کنید (Reset) تا محاسبات دوباره از نو شروع شوند.
نمایش دهد.