آشنایی با سیستم تعلیق مولتی لینک و نحوه عملکرد آن

همراهان گرامی امداد باتری ،احتمالاً یکی از پیچیده‌ترین قسمت‌های خودرو سیستم تعلیق است که البته گیج کننده ترین بخش خودرو هم می‌تواند باشد. فنربندی و مکانیزم‌های مربوط به سیستم تعلیق نقش مهمی در پایداری خودرو و راحتی و احساس آسایش سرنشینان بازی می‌کنند. به همین علت است که تشریح جزئیات این سیستم بسیار کاربردی و لازم است. در ادامه به معرفی یکی از مکانیزم‌های سیستم تعلیق (چند-میله ای) پرداخته می‌شود، البته در ابتدا کمی در مورد مقوله تعلیق بحث می‌شود.

شاید در هنگام خواندن مشخصات فنی بسیاری از خودرو ها به عبارت “سیستم تعلیق مولتی لینک” یا ” سیستم تعلیق اتصال چندگانه” برخورد کرده اید. اما سیستم تعلیق مولتی لینک چیست؟ تعلیق مولتی لینک چگونه عمل می کند؟ مزایا و معایب سیستم تعلیق مولتی لینک چیست؟ در این مقاله قصد داریم به معرفی سیستم تعلیق مولتی لینک بپردازیم و عملکرد آن را تشریح کنیم سپس مزایا و معایب آن را بیان می کنیم و به سوالات متداول درباره سیستم تعلیق مولتی لینک پاسخ می دهیم.

سیستم تعلیق مولتی لینک چیست؟

به زبان ساده، به هر سیستم تعلیقی که از 3 بازو یا بیشتر تشکیل شده باشد سیستم تعلیق مولتی لینک گفته می شود. این بازو ها طول های مساوی ندارد و ممکن است زوایای آن ها نیز با هم متفاوت باشد. به طور معمول یک سیستم تعلیق مولتی لینک به حداقل 3 بازوی جانبی (طبق و لینک ها) و یک بازوی طولی (مندل) احتیاج دارد تا در جای خود قرار بگیرد. این لینک ها که معمولا توسط رابط های بوشی به یکدیگر متصل اند چرخ را در جای خود قرار می دهند و از حرکات اضافی آن جلوگیری می کنند. تعلیق مولتی لینک می تواند در قسمت جلو یا عقب خودرو قرار بگیرد اما استفاده آن در قسمت عقب بسیار مرسوم تر بوده و معمولا تعلیق جلوی خودرو ها از نوع مک فرسون یا دبل ویشبون (دو جناقی) طراحی می شود.

سیستم تعلیق مولتی لینک برای اولین بار در دهه 60 میلادی روی مرسدس بنز C111 معرفی شد. اما فراگیر شدن آن به دهه 80 میلادی برمیگردد که شروع آن با نسل اول بنز C-Class اتاق W201 و E-Class با اتاق معروف W124 (بنز کپل) بود. اکنون این سیستم تعلیق کاملا در صنعت خودرو سازی جا افتاده و تقریبا در تمام خودرو های غیر اقتصادی به طور گسترده استفاده می شود.

انواع سیستم تعلیق

در ابتدا، تعلیق شامل سر هم بندی میله‌ها (Linkages)، فنر و جاذب ارتعاش (کمک فنر) می‌باشد که بدنه خودرو به وسیله این‌ها به چرخ‌ها متصل شده است. همان‌طور که در بالا هم اشاره شد، سیستم تعلیق نقش حیاتی در ترمز گیری و فرمان پذیری خودرو دارد.
سیستم‌های تعلیق به دو دسته اساسی تقسیم می‌شوند، مستقل و وابسته. که به توانایی جابه جایی چرخ‌ها به طور مستقل از هم اشاره می‌کند. یک دسته سومی هم وجود دارد، که البته خیلی آشنا نیست، که سیستم تعلیق نیمه وابسته نام دارد که به حرکت وابسته چرخ‌ها اشاره می‌کند.
به عبارت ساده‌تر سیستم تعلیق وابسته چرخ را الزام به قبول زاویه چمبر ثابت مانند بقیه می‌کند (زاویه بین محور عمودی چرخ و محور عمودی خودرو را زاویه چمبر می گویند). سیستم تعلیق مستقل به چرخ اجازه می‌دهد که آزادانه جابه جا شود.

سیستم تعلیق مولتی لینک چگونه عمل می کند؟

سیستم تعلیق مولتی لینک یک سیستم مستقل با چند لینک مختلف است که وظیفه دارد تکان های چرخ را از 6 جهت (جلو و عقب، چپ و راست، بالا و پایین) کنترل کند و به هر چرخ اجازه می دهد تا بدون درگیر کردن سایر چرخ ها به تنهایی در مواجه شدن با پستی و بلندی ها نوسان کند که این مسئله باعث می شود تا خودرویی که از تعلیق مولتی لینک استفاده می کند سواری، هندلینگ و تعادل بهتری را تجربه کند.

مزایای سیستم تعلیق مولتی لینک چیست؟

• مهم ترین مزیت این سیستم در خودروها این است که می تواند هماهنگی و تناسب خوبی بین هندلینگ و راحتی ایجاد کند، زیرا در صورت داشتن هندلینگ مناسب به دلیل خشک بودن سواری، راحتی سرنشینان کم می شود. این مزیت دوگانه در تعلیق چنداتصاله با اشغال فضای کم همراه است که خود یک مزیت جداگانه محسوب می شود.
• انعطاف پذیری این نوع تعلیق نسبتاً بالاست و به همین دلیل برای خودروهای آفرودی مناسب است.
• در این نوع سیستم تعلیق می توان پارامترهای مهمی مانند کمبر (Camber)، کستر (Caster) و تو (Toe) را بدون این که تأثیر زیادی بر روی یکدیگر بگذارند، جداگانه تنظیم کرد. این ویژگی در تعلیق دابل ویشبون وجود ندارد.
• در گذشته از این نوع سیستم تعلیق بیش تر برای خودروهای لوکس استفاده می شد، اما امروز تولید آن به نسبت ارزان تمام می شود و به همین دلیل خودروسازان از سیستم مولتی لینک یا چنداتصاله برای خودروهای اقتصادی تر خود نیز استفاده می کنند.
• قابل تنظیم بودن زاویه های مهم در سیستم تعلیق، یکی از ویژگی های مثبت سیستم تعلیق چنداتصاله است که برحسب تعداد میله های به کاررفته در سیستم تعلیق می توان آزادی عمل در تنظیم زاویه های مختلف را داشت. برای مثال، اگر میله های بالا به صورت قابل تنظیم باشند می توان زاویه کمبر چرخ را تغییر داد.

معایب اصلی سیستم تعلیق مولتی لینک چیست؟

مهم ترین عیب سیستم تعلیق چنداتصاله این است که نسبت به بقیه گران تر تمام می شود و همچنین برای طراحی آن نیاز است تا تست ها و آزمایش های بیش تری انجام شود. به همین دلیل، به کارگیری از آن به اندازه کافی فراگیر نشده است. با این حال، برخی از خودروهای تولید داخل مانند پژو ۲۰۶ صندوق دار و رانا دارای سیستم تعلیق مولتی لینک اند و به همین دلیل است که عملکرد ۲۰۶ صندوق دار نسبت به ۲۰۶ هاچ‌بک هم در سر پیچ ها بهتر است و هم سواری نرم تری دارد.

سیستم تعلیق مولتی لینک به صورت تکنیکی هیچ ایرادی ندارد و عملکرد آن نسبت به تعلیق های یکپارچه و نیمه مستقل برتری صد در صدی دارد. تنها ایرادی که می توان از این نوع تعلیق ها گرفت عمر کمتر و هزینه های تعمیرات بسیار بالاتر نسبت به تعلیق های یکپارچه به سبب استفاده از بوش های متعدد در لینک ها و میل موجگیر ها است.

سیستم تعلیق چنداتصاله بیش تر برای جلوی خودرو کاربرد دارد یا عقب؟

از این سیستم تعلیق هم می توان برای جلو استفاده کرد و هم برای عقب اما در بیش تر خودروها می بینیم که برای جلوی خودرو از مک فرسون و برای عقب آن از مولتی لینک استفاده می شود. بنابراین از این نوع سیستم تعلیق بیش تر برای عقب خودرو استفاده می شود.